Wakker worden

Wat zou de liefde nu doen?

Ik zie haar nog staan. Haar schouders zakken langzaam naar beneden. De ontspanning daalt over haar gezicht. Ze is opeens heel mooi en sterk. Ze straalt wijsheid uit.

Onverwacht

We zijn bij elkaar in het kader van een Systemisch Lab Duurzame Uitdagingen. Zojuist heeft ze haar eigen plek ingenomen in een maatschappelijk opstelling. Die kwam tot een onverwachte afronding. Ze heeft zich oprecht afgevraagd hoe het verder moet met het initiatief, waar ze tot nu toe met hart en ziel aan gewerkt heeft. Maar ze voelde ook dat er iets hapert. Uit de opstelling krijgt ze terug gespiegeld dat het beter is voor haar, én voor het maatschappelijke veld waarin ze zich begeeft, wanneer ze nu rust neemt; wanneer ze dat initiatief even wat minder belangrijk maakt dan de rest van haar leven.

Het goed moeten doen

De wending is ook een verassing voor mij als begeleider en spreekt me aan. Het is een vanzelfsprekende aanname dat we het goed doen wanneer we actief en initiatiefrijk zijn. Ik deel kennelijk ergens die opvatting. Anders was ik nu niet zo verrast geweest door dit moment. Maar is deze opvatting over wat ‘goed’ is niet eigenlijk een gewetensdruk die voortkomt uit angst, in plaats van uit kracht en wijsheid? Kennelijk is verantwoordelijkheid nemen voor jezelf niet altijd hetzelfde als actief en initiatiefrijk zijn. Maar waarom zou ‘doen’ eigenlijk beter zijn dan ‘laten’? En waarom zou ‘inspanning’ beter zijn dan ‘ontspanning’?

Verantwoordelijkheid nemen

“Nou…,” werp je vast tegen “geconfronteerd als we zijn met de rampen die zich afspelen in het milieu en met kennis over de uitputting van de aarde, voelen we niet voor niets de gewetensdruk. Er móet iets gebeuren.”
Maar, zeggen systeemwerkers dan op hun beurt, de issues die we in de wereld proberen op te lossen, zijn gezamenlijke issues. En wie weet er nou in zijn of haar eentje wat de gezamenlijke volgende stap is? Het is wel te begrijpen dat je een aansporing voelt, maar de gewoonte om te denken in dóén, in plannen en acties, in de gerichtheid op handelen, kan zó sterk zijn, dat je er van bij jezelf weg raakt. Je kunt daardoor de finesses verliezen van je intuïtieve gevoel van richting. Ondertussen raak je vermoeid en ook teleurgesteld wanneer je daardoor juist je doel mist.

Balans

Hoe werk je vanuit de beweging die er in het grotere geheel gaande is? Die vraag stel je expliciet middels het systemisch werk. En dat is juist daarom zo krachtig en beloftevol, omdat het jouw handelen in een context plaatst. Je wordt er door aangespoord je plek in te nemen en om tegelijkertijd je grenzen in acht te nemen door je een deel te weten van het grotere geheel. En jouw eigen onvervreemdbare plek kent ook een rechtvaardige balans tussen in- en ontspanning.
We zagen bijvoorbeeld hetzelfde in een opstelling over het voedselsysteem, waarin we ‘de pionier’ als archetype zagen verschijnen. Deze liet zich aanvankelijk ook zien met een sterke doe-energie, gericht op ‘oplossingen’ die echter de druk op de problemen eigenlijk alleen maar deden toenemen. In deze opstelling bleek de liefdeskracht zelf een verlichtende wending tot stand te kunnen brengen. Ook dat maakte veel indruk.

Scherp stellen

Een hulp voor mij is sindsdien om mezelf in het dagelijks leven regelmatig af te vragen: “Wat zou de liefde nu doen?” Het is een simpele gewoonte geworden, die me helpt te vertragen en om bewust de meer fluisterende stem in mezelf op te zoeken. Wat gaat er schuil achter mijn gewoonten? Laat ik eens scherp stellen op wat ik hier nou eigenlijk écht voel, in wat zich voordoet?
Dan blijk ik veel vaker ergens ‘nee’ tegen te kunnen zeggen en mijn ‘ja’ wordt des te scherper. Van daar uit te leven en te werken, dat vraagt vertrouwen maar heeft meer constructieve impact. Meer dan wanneer ik me uitsloof om het allemaal zelf te moeten verzinnen. Meer dan wanneer ik de ogenschijnlijke oplossing vanuit een zeurend gevoel van onmacht in mijn eentje moet zien te realiseren.

Persoonlijke groei is een maatschappelijke verantwoordelijkheid