Het nieuwe “WIJ”

Symptomen van transitie

Nu er een heel Oost Europees volk is dat graag bij ons wil horen, roept dat de vraag op ‘waarbij’?De behoefte van Oekraïners aan onze steun, daar hoeven we het hier wat mij betreft niet over te hebben. Die is evident. De vraag die ik wil stellen is: maar wie zijn wij dan eigenlijk?

Wie zijn ‘wij’?

Er doet zich een merkwaardige splitsing voor in de werkelijkheid. Wij zijn begeerlijk om bij te horen voor buitenstaanders maar wij hebben geen begeerlijk zelfbeeld. Wanneer ik mij richt op berichtgeving in de openbare wereld om ons heen, op ‘mainstream’ zal ik maar zeggen, zoals die bijvoorbeeld wordt aangeboden door het nieuws over politiek en economie enzo , dan zie ik cultureel verval, verlies van respect, normvervaging en toenemende decadentie. Een tweedehands vrijheidsbeeld in de achtertuin van een buurman herinnert ons aan vergane glorie. Veel mensen lijken zich niet meer gebonden te voelen aan de westerse samenleving als een richtinggevend geheel. Er deugt iets niet aan. Waarom zou je daarbij willen horen?

Tegelijkertijd, wanneer ik kijk naar de mensen in mijn directe omgeving, vrienden, bekenden, buren of netwerkcontacten, dan zie ik heel iets anders. Ik zie mensen die hun vrijheid constructief weten te gebruiken. Mensen die willen groeien, die zich oefenen in waardigheid, die zich vanuit zichzelf willen bekwamen in respect en in gewetensvolle transparantie. Mensen die zich daar ook op laten aanspreken.

Individuele ontwikkeling

Zit ik dan in een bubbel? Vast wel. Toch lijken er flinke aantallen mensen bezig te zijn om zichzelf en elkaar naar een hoger (cultureel?) niveau te ontwikkelen. Maar het is geen ‘groep’. Het is ook niet een bepaalde categorie mensen van een zeker opleidingsniveau of iets dergelijks en ze horen ook helemaal niet bij elkaar. Deze mensen voelen zich stuk voor stuk alleen staan. Deze niet nader geïdentificeerde groep lijkt ‘per ongeluk’ een collectief effect te sorteren: ze dragen – in mijn ogen in elk geval – bij aan een positieve sfeer van relationele veiligheid, geduldige waardigheid, ontspannen zelfbewustzijn en wezenlijk contact.
De mensen die ik tot deze categorie reken, kan je overal tegenkomen. Het is geen sociale beweging, ze dragen geen button of bepaalde kleding en ze behoren niet tot een bepaalde politieke partij. Ze geven zich uit als zichzelf. Deze mensen zijn individueel gedreven tot het ontwikkelen van sociale intelligentie.

Jezelf van binnenuit inbrengen

Verouderde beeldvorming

Het is al heel lang zo dat ik zelf niet bij ‘mainstream’ wil horen. Maar bestaat ‘mainstream’ eigenlijk nog wel? Is er tegenwoordig niet veel meer sprake van een verouderd beeld daarover, met bepaalde ogenschijnlijke ‘normaliteiten’ terwijl er eigenlijk nauwelijks nog ‘normale’ mensen over zijn?

Normale mensen doen aan afscheiding van werk en privé, aan professionele distantie, aan rendement denken en winstbejag, ze handelen vanuit eigen belang en zijn trots op hun voornamelijk zelf-gecentreerde motieven. Ze hebben sterk competitieve strategieën die grote beloftes inhouden: doe dit en je hebt succes, doe dat en je hebt zekerheid in je leven.
Maar ja. Misschien houden mensen deze attitude in sommige omgevingen alleen nog maar als sociaal masker aan elkaar voor, terwijl de vlag er van binnen eigenlijk heel anders bij hangt. En misschien is het idee dat er een dergelijke normale ‘mainstream’ zou bestaan alleen nog maar een idee, een herinnering aan vervlogen tijden, een publiek verhaal, iets wat je denkt waar te nemen omdat het als verhaal in elke etalage staat, iets waaraan je denkt je te moeten aanpassen omdat dat op de een of andere manier sterk aandoet, terwijl er eigenlijk steeds minder mensen nog echt in geloven? Wat zou er gebeuren wanneer we het verhaal over ‘normale’ mensen gewoon overboord zouden gooien?

Optimisme

Ik zie dat er op veel plekken wegen gevonden worden naar een veel hogere kwaliteit van samenwerken en samenleven. Misschien verschijnt dit wel als gevolg van veel persoonlijk leer- en ontwikkelwerk in veel trainingen en coachings. Misschien als gevolg van het innerlijk werk in veel persoonlijke affectieve relaties. Of misschien gewoon omdat het tijd is, omdat we het willen of omdat we er van binnenuit de moeite voor aan het doen zijn om een verouderd ideaal van ons af te schudden.
Ik zie, dat wanneer we elkaar écht ontmoeten, dat we spontaan bouwen aan een nieuw type samenhang in maatschappelijke en sociale ruimten. Ik hoop dat wat ik zie, een nieuw normaal kan worden en dat we daar een heel fris en trots gevoel van deelname aan mogen ontlenen. Ik hoor daar in elk geval wel heel graag bij. Bij een samenhangend geheel dat gebaseerd is op respect, herkenning, interesse en affectie van binnenuit. Een samenhangend geheel dat de ouderwetse vormen van sociale cohesie vervangt.

De Bevrijding

De sociale cohesie, zoals die vroeger altijd op normatieve wijze van bovenaf werd opgelegd, en waaraan we ons met een geïdealiseerd vrijheidsbeeld van wilden ontdoen, daaraan zijn we al veel langer voorbij. We nemen hier geen dwingende wereld-verbeterende adviezen meer aan van religieuze of politieke leiders. Maar we zijn ook voorbij aan de sociale cohesie van recenter datum, de amerikanisering, die geregisseerd werd door de ‘winnaars’ van de twintigste eeuw. De droom waarin we elkaar lang een beloftevol setje van ‘persoonlijk-succes’-adviezen hebben voorgehouden, maar waaruit we langzaam maar zeker ontwaken.
Het beeld in de achtertuin toont een halflege colafles in plaats van een lichtende toorts. Tja, iedere ontwikkeling die over een hoogtepunt heen is, wordt uiteindelijk met een parodie op zichzelf voltooid.

Versterking van het nieuwe ‘WIJ”

Ook jij kan nú iets doen om de zich voltrekkende cultuuromslag verder mogelijk te maken. Er wordt op je gewacht. Samenwerken en samenleven op basis van gelijkwaardigheid kun je alleen maar doen als iedereen zichzelf uitspreekt en inbrengt. Jij ook. Dus kom maar door met jezelf! En wees welkom als je meer wilt leren over een nieuw tijdperk met een aantal specifieke symptomen. Het nieuwe ‘WIJ’ tekent zich af als een maatschappelijke samenhang op basis van communicatieve zelfsturing, individueel gekozen samenhorigheid en groeizaam partnerschap.